Ken je dat, dat je iets wil bespreken met je vriend zodat de irritatie niet gaat opbouwen in je hoofd, maar dat je eindigt met onbegrip, wrijving of ruzie? Terwijl je juist iets deelde omdat je open met hem wilde zijn, zodat jullie relatie op de lange termijn soepel zou blijven lopen!

Wat gaat er mis? Als er een ding is dat ik geleerd heb tijdens mijn opleiding in Geweldloze Communicatie, is het wel dat mensen – ook mannen! – hypergevoelige wezens zijn, die het meteen oppikken als er in jouw aankondiging van het gespreksonderwerp een oordeel zit, of een vaagheid waardoor ze er in hun hoofd een oordeel van kunnen maken. Dan krijgen ze de neiging zichzelf te verdedigen of zich schuldig te voelen, en allebei deze toestanden laten geen ruimte over in hen om jou te horen.

Maar ik heb geleerd hoe je kunt voorkomen dat je de connectie al in de eerste ronde verliest. Je neemt het gedrag dat je dwars zit en maakt er een wat in Geweldloze communicatie ‘observatie’ genoemd wordt. Een observatie die gemaakt is volgens de tips hieronder noem ik een gouden observatie. Een gouden observatie voorkomt misverstanden tussen jou en je partner, en creëert een gedeelde realiteit. Die gedeelde realiteit geeft een basisconnectie tussen jullie, nog voordat je hebt gedeeld wat je dwars zit. Zo weet je zeker dat je gehoord wordt en dat de harmonie bewaard blijft.

Dit zijn de 5 tips voor een gouden observatie:

1. Wees concreet.

Als je zegt: ‘Je doet al de hele ochtend onaardig’, dan benoem je niet exact wat je partner deed. Zeg in plaats daarvan: ’Je zei tegen me ‘schiet nou eens op’ en zuchtte een paar keer’. Maak het specifiek. Stel dat hij een vaas van je heeft omgestoten. Dan kan de observatie zijn ‘de vaas is stuk’. Maar waarom is dat precies erg? Misschien is het voor jou ook een belangrijk feit wat je hebt uitgegeven voor de vaas: ‘Hij is stuk en hij kostte 100 euro wat voor mij veel is’. Of: ‘hij was van mijn oma’. Of: ‘hij is niet meer te koop’. Deel welk aspect jou precies triggert. Dat zorgt er voor dat je partner je sneller begrijpt en niet komt met ‘ik koop wel een nieuwe’ als dat nu juist niet mogelijk is voor jou.

2. Benoem maar een ding tegelijk.

Soms hebben mensen de neiging om, wanneer hun eerste klacht niet gehoord is, om dan met nog iets te komen, om de ander de ernst van de situatie te doen inzien. ‘je hebt de afwas laten staan, en je was gister ook weer te laat!’. Dat is ambitieus. Het is al knap als het je lukt om compassie te krijgen voor je pijn over een enkel ding dat de ander deed. Dus noem slechts een gedraging: ‘de afwas staat in de gootsteen en je zei gister dat jij het zou doen’.
Let op: het kan soms wel uitmaken voor jou dat dit ene ding vaker gebeurd is. ‘De afwas staat in de gootsteen en dat is drie keer eerder gebeurd deze week’. Zolang je niet vervalt in termen als altijd (je laat de afwas altijd staan!), nooit en weer, is dat ok en relevant om toe te voegen.

3. Filter oordelen eruit

Als je oordelen in je observatie hebt zitten, wordt de kans nihil dat de ander open staat om te horen wat jij te zeggen hebt. Nu denk je misschien dat jij niet zo iemand bent die oordeelt. Maar als ik het heb over oordelen neem ik dat heel letterlijk: als jij zegt ‘je maakt lawaai’, ‘Je praat hard’ , ‘Je gaat te snel’ dan zijn dat oordelen en geen feiten. Wat ‘hard’, ‘snel’ of ‘lawaai’ is, verschilt per cultuur of individu. als er een oordeel inzit, krijg je geen gedeelde realiteit, en je vergroot dus de kans op een conflict. Zeg in plaats van bovenstaande dingen bijvoorbeeld ‘het geluid is pijnlijk voor mijn oren’ ‘het geluid lijdt me af’ of ‘je gaat sneller dan fijn is voor mij’.

4. Benoem wat er WEL gebeurde.

Als je zegt: ‘Je was niet thuis’ of ‘Je zei geen dankjewel’, dan hoort de ander meteen ‘Oh, dat had ik dus wel moeten zijn, oh, het is kennelijk slecht dat ik geen dankjewel zei volgens haar.’ In een ontkennende zin hoort de ander al snel een oordeel, en zoals je hierboven las komt daar meestal afstand of conflict van. In plaats daarvan kun je zeggen: ‘Je was bij je vrienden’ en ‘toen ik het cadeau gaf zei je “die heb ik al, maar toch leuk”’.
Maar, misschien heb je ook wel het oordeel dat hij dankjewel had moeten zeggen! Dat is ok. Nadat je de observatie weet, komt de stap om te kijken naar jouw oordelen en wat daar achter zit.

5. Filter interpretaties eruit.

Dit is voor gevorderden. Naast oordelen zitten er ook vaak interpretaties in de aankondiging van een gespreksonderwerp. Je denkt bijvoorbeeld heel neutraal te zeggen: ‘Je negeerde me toen ik tegen je praatte.’ ‘Negeren’ is echter een interpretatie van wat hij aan het doen was. Als je het onderscheid wil kunnen maken tussen een observatie en een interpretatie, denk dan aan wat een camera kan registreren. Een camera registreert niet dat een ander jou negeert. Een camera registreert dat jij wat vraagt, en dat de ander naar zijn computerscherm kijkt en stil is. Dat is dan ook wat je noemt. Dat houdt je partner open om te luisteren naar hoe het voor je was dat hij stil naar z’n computerscherm keek nadat je iets had gevraagd.

Probeer het nu zelf. Neem iets wat je partner deed dat jij niet leuk vond. Begin met iets kleins. Volg de stappen hierboven om een observatie te maken die de gedeelde realiteit brengt.

Natuurlijk wil je ook laten weten aan je vriend of vriendin hoe het voor jou was dat die de vaas omgooide. En misschien wil je een verzoek doen aan de ander: om de vaas te lijmen bijvoorbeeld. De gouden observatie is de eerste van 4 stappen om een super connectie met je partner te krijgen over wat je dwars zit. De volgende 3 stappen beschrijf ik in mijn e-book. Het is gratis te krijgen.

En nu ben ik benieuwd naar jou: deel hieronder de observatie die je hebt gemaakt en ik geef je feedback!
Laat het ook weten als je er niet uitkomt, dan help ik je.